Ingrijpende veranderingen in de Nederlandse pensioensector, die uiterlijk in 2025 moeten worden vastgelegd en uiterlijk in 2027 moeten worden doorgevoerd, kunnen leiden tot een grote verschuiving in de beleggingsportefeuilles van pensioenfondsen. Beleggingen in bedrijfsobligaties kunnen verdubbelen en met maar liefst €300 miljard toenemen naarmate de sector overschakelt van DB-regelingen naar DC-regelingen. Allocaties aan staatsobligaties kunnen halveren in de 'Grote Rotatie'.

AXA IM lanceert een infographic genaamd de 'Bond Performance Barometer', die de relatieve 'weersverwachting' of 'rendementsverschil' aangeeft bij de allocatie tussen staats- en bedrijfsobligaties met dezelfde kredietrating, om institutionele beleggers te ondersteunen bij de overgang.

De ‘Grote Rotatie’ binnen beleggingsportefeuilles in de Nederlandse pensioensector, met zo’n €1.700 miljard de grootste pensioenpot van de Europese Unie, van voornamelijk ultra lage, of negatief renderende staatsobligaties naar bedrijfsobligaties, komt op gang door ingrijpende hervormingen van het pensioenstelsel. Dit werd onlangs geconcludeerd in een online-mediabriefing van AXA Investment Managers.

De hervormingen houden in dat de Nederlandse pensioensector, de op drie na grootste ter wereld, overschakelt van een door regelgeving gestuurd kader naar een economisch gestuurd kader. Hierbij schakelen pensioenfondsen over van een DB-structuur richting een DC-structuur.

Hanneke Veringa, Country Manager Netherlands, bij AXA IM, zegt: "Omdat ze vandaag de dag nog vallen onder het op regelgeving gebaseerde kader, wordt een groot deel van de beleggingsportefeuilles, ruwweg €560 miljard, gealloceerd naar staatsobligaties, met een veel kleiner deel (€230 miljard) gealloceerd naar bedrijfsobligaties. Wij verwachten dat die allocatie naar staatsobligaties in de toekomst zal halveren – en naar bedrijfsobligaties zal verdubbelen – met de overgang naar een economisch kader." De belangrijkste datum in het traject naar de Nederlandse pensioenhervorming, waarvan de invoering onlangs is uitgesteld van 2026 tot uiterlijk 2027 om de pensioenfondsen meer tijd te gunnen hun beleggingsbeleid aan te passen, zal naar verwachting twee jaar eerder zijn, namelijk 1 januari 2025. Voor die datum moeten de pensioenfondsen met alle belanghebbenden, bestuurders en deelnemers, overeenstemming hebben bereikt over hoe zij verder willen gaan.

Veringa vervolgt: “Het Nederlandse pensioenstelsel zit momenteel tussen twee vuren. De pensioenfondsen worstelen om hun wettelijk vereiste dekkingsgraad te bereiken, maar hebben slechts een paar knoppen om aan te draaien. Ze kunnen de pensioenpremies voor deelnemers verhogen, maar dat is moeilijk in de huidige economische situatie of ze kunnen hun risicoprofiel verhogen.

En dat is weer onmogelijk onder de huidige regelgeving. Nu de rendementsvooruitzichten op strategisch niveau verslechteren, hebben zij aan de laatste knop gedraaid, namelijk het wijzigen van de regels. De pensioenfondsen zijn zeer ambitieus in hun plannen om de nieuwe regelgeving over te nemen en doen dit op een ongelooflijk snelle manier.”

AXA IM meent dat op basis van een vergelijking met de huidige assetallocatie in de Britse pensioensector, die een vergelijkbare overgang van DB- naar DC-regelingen heeft ondergaan, mogelijk tot €300 miljard aan Nederlands institutioneel kapitaal zou kunnen verschuiven in de twee vastrentende activaklassen. De allocatie van Britse pensioenfondsen naar bedrijfsobligaties zijn gemiddeld bijna twee keer zo hoog als bij de Nederlandse pensioenfondsen. Daarnaast hebben zij ook een aanzienlijk lagere blootstelling aan staatsobligaties dan institutionele beleggers in Nederland.

Chris Iggo, CIO Core Investments bij AXA IM, zegt: “Ik denk dat het VK een goede leidraad biedt voor wat er in Nederland kan gebeuren. Nu DB-pensioenregelingen op hun eind lopen en veel regelingen in een afbouwfase komen, verschuiven beleggingsstrategieën van traditionele LDI (liability-driven investments) naar cashflow-gedreven strategieën, waarbij veel meer gebruik wordt gemaakt van bedrijfsobligaties. Er wordt overgestapt van staatsobligaties en swaps naar bedrijfsobligaties om toekomstige pensioengerelateerde kasstromen te matchen. Dat heeft geleid tot een enorme vraag naar langlopende bedrijfsobligaties met hoge kredietwaardigheid en het aanbod heeft daarop gereageerd.”

AXA IM’s Bond Performance Barometer

Om Nederlandse pensioenfondsen te helpen navigeren op de weg naar het nieuwe DC-systeem en de bijbehorende ‘Grote Rotatie’ binnen hun vastrentende portefeuilles, lanceert AXA IM een makkelijk te begrijpen infographic, de 'Bond Performance Barometer'. Deze infographic zal elk kwartaal worden gepubliceerd en voorzien worden van analytisch commentaar. De barometer geeft de relatieve ‘weersverwachting’, of het verwachte rendementsverschil, voor institutionele beleggers die alloceren tussen staatsobligaties of bedrijfsobligaties met dezelfde kredietrating.

Grote Rotatie heeft gevolgen voor langlopende staatsobligaties en markt voor bedrijfsobligaties

Johann Plé, Senior Portfolio Manager Fixed Income bij AXA IM, zegt: “De Nederlandse pensioenfondsen zijn goed voor naar schatting 10% van de totale nominale waarde van de uitstaande schuld in de Europese staatsobligatiemarkt ter grootte van €6.400 miljard, dus een totale daling van de vraag met €200 miljard tot €300 miljard zou zonder ernstige marktverstoring moeten kunnen worden opgevangen."

Maar hij voegt eraan toe dat het effect sterker gevoeld zou kunnen worden, daar waar de rentecurve steiler wordt, in zeer langlopende staatsobligaties. De markt is daar met naar schatting € 400 miljard veel minder liquide en de Nederlandse institutionele beleggers hebben een groter aandeel in het totale beleggingsvolume.

Aan de andere kant zou op de Europese markt voor bedrijfsobligaties een sterke stijging van de Nederlandse institutionele kapitaalstromen ook een significant structureel effect kunnen hebben.

Plé vervolgt: “De markt voor Europese bedrijfsobligaties met een hoge rating is bij lange na niet zo groot als die voor staatsobligaties. In AA-leningen gaat het bijvoorbeeld om zo’n €200 – €300 miljard. De extra potentiële totale Nederlandse beleggingen in bedrijfsobligaties zou gelijk zijn aan de volledige omvang van dit segment en je zou je moeten afvragen hoe andere marktparticipanten die al in AA-leningen hebben belegd, op deze ontwikkeling zouden reageren als er zo’n enorme hoeveelheid extra vraag binnenkomt.”

Hij zegt dat hij een verschuiving verwacht van obligaties met een hogere rating naar obligaties met een lagere rating, omdat beleggers op zoek gaan naar betere waarderingen en dat uitgevers van bedrijfsobligaties zouden reageren met een groter aanbod van obligaties met een langere looptijden.

Plé sluit af: “De emittenten van bedrijfsobligaties zullen deze extra vraag zeker zien als een kans om zichzelf te financieren. Je zou dit kunnen vergelijken met de markt voor groene obligaties, waar we een enorme vraag naar ESG-integratie bij beleggingsfondsen hebben gezien van beleggers die proberen hun koolstofvoetafdruk lager te krijgen. Iedereen zag de sterke vraag naar groene obligaties en de emittenten reageerden, ook al brengt het voor hen extra kosten met zich mee om deze ESG-raamwerken goed op te zetten.

We hebben veel nieuwe sectoren en emissies op de markt zien komen, wat zeer indrukwekkend was en zelfs wat onverwacht. Waar vraag is, zal aanbod zijn en we zullen deze versnelling in bedrijfsobligaties de komende jaren zien als de Nederlandse obligatierotatie werkelijkheid wordt.”

Over AXA Investment Managers

AXA Investment Managers (AXA IM) is een actieve, wereldwijd opererende langetermijnbelegger in uiteenlopende activa. We werken met klanten aan de ontwikkeling van oplossingen die hen mede helpen vorm te geven aan een betere toekomst voor hun beleggingen. Tegelijkertijd trachten we een positieve omslag te bewerkstelligen voor de wereld waarin we allen leven. AXA IM heeft een vermogen onder beheer van circa €869 miljard (per eind maart 2021), biedt werk aan ruim 2.440 mensen wereldwijd en heeft 27 vestigingen in 20 landen. AXA IM maakt deel uit van de AXA Groep, een mondiale marktleider op het gebied van financiële bescherming en vermogensbeheer.