Thomas Planell

Thomas Planell, Beheerder-Analist bij DNCA

De Kalibr-kruisraketten die afgevuurd werden op de stad Lviv, kwamen neer op een paar kilometer van de Poolse grenzen van de Europese Unie.

Fort Europa, dat al nationalistische en soms separatistische (Catalonië, Noord-Italië) beproevingen wist te doorstaan, ziet 10 jaar na de eurocrisis en 6 jaar na de brexit de ergste en bijna vergeten vorm van antagonisme opduiken: oorlog. Een moderne, totale, barbaarse oorlog ... In enkele handelsdagen zagen Europese aandelen hun meerprestatie tegenover de Amerikaanse markten nagenoeg volledig verdampen. De euro viel terug naar het dieptepunt van 2014 tegenover de dollar. Met 13,3x de winsten voor de komende twaalf maanden (tegenover 18,8x voor de S&P500) stevent de waardering van de MSCI Europe af op de niveaus van maart 2020.

Paschal Donohoe, de voorzitter van de Eurogroup, gaf het op de buitengewone top van vorige vrijdag al aan: “het Russische offensief treft niet alleen Oekraïne, maar ook de waarden van de democratie in het algemeen en dus die van de Unie.” Geruggensteund door de Franse minister Bruno Lemaire, die vastberaden is om Rusland te sanctioneren, profileerde Christine Lagarde zich als de financiële arm van het Europese antwoord. Zonder af te wijken van haar kerntaak, namelijk het verzekeren van de prijsstabiliteit, zal de ECB alles doen wat noodzakelijk is om de economie te helpen de negatieve impact te overwinnen die deze geopolitieke schok en de eruit voortvloeiende sancties op de Europese economie zou kunnen hebben. Deze verklaringen kwamen er nadat de havik van de Oostenrijkse centrale bank, Robert Holzmann, de gedaante van duif had aangenomen. Dat volstond om de Europese markten ervan te laten uitgaan dat er in 2022 geen twee maar slechts één renteverhoging komt in Europa. Blijkbaar bereidt men zich bij de centrale bank voor op een mogelijke vertraging van de Europese economie.

Want los van de operaties in Oekraïne, waar op korte termijn zowel het ergste (de brutale troepen van Kadyrov loslaten op Kiev) als het beste (een staakt-het-vuren) mogelijk blijven, dienen zich meerdere scenario’s van diplomatieke confrontatie aan tussen Rusland en de rest van de wereld. En helaas lijkt Europa in elk van die scenario’s het belangrijkste economische slachtoffer te worden. Het continent is de belangrijkste gijzelaar van de energieoorlog van Poetin (de door Rusland geleverde gasvolumes zijn al met een derde gedaald sinds de coronapandemie) en wordt getroffen door een galopperende inflatie. In Frankrijk bijvoorbeeld, veerden de consumptieprijzen in februari +4,1 % op. Gezien de extreme politieke en energetische onzekerheid van het slechtste scenario valt het te vrezen dat beleggers voor lange tijd een bijkomende risicopremie zullen eisen op Europese activa naarmate de groeivooruitzichten van de eurozone afgeroomd worden door de grondstoffeninflatie. Toch biedt de top van de Eurogroup een sprankeltje hoop: er zou door deze crisis een in defensief opzicht eensgezind en versterkt Europa kunnen opstaan. Dat is misschien waar de beleggers nu al van uitgaan. Uiteindelijk was er van paniek nauwelijks sprake en schaarden zij zich achter de Europese defensiewaarden.