Thomas Planell, Beheerder - Analist bij DNCA
De melodie op de elektriciteitsmarkt van vandaag doet terugdenken aan de blokkade van de interbancaire markten in 2008. Het zenuwcentrum van de Europese energiehandel, de groothandelsmarkt, is nauwelijks te bevatten voor de eindverbruiker en bevindt zich in een status epilepticus. De prijsstijging van de afgelopen twee jaar duwt de elektriciteitsprijs tot een niveau dat vergelijkbaar is met een olieprijs van 700 dollar per vat. De margin calls bedragen in totaal bijna 1.500 miljard euro en zuigen alle liquiditeiten van de spelers in de sector weg, terwijl Gazprom het kostbare gas liever affakkelt (‘flaren’) dan het via Nord Stream 1 aan Europa te leveren.
Hoewel windturbines in 2021 ontbraken op het appel en dat nu het geval is voor het Franse nucleaire park, is de prijsexplosie minder te wijten aan een gebrek aan capaciteit dan aan de manier waarop de groothandelsprijs wordt berekend. Het feit dat deze zo de pan uit rijst, komt doordat de prijs wordt berekend op basis van de prijs van CO2 en fossiele brandstoffen (met name gas), die zelf onderling gecorreleerd zijn!
Daarom moet het mechanisme voor de berekening van de elektriciteitsprijzen worden hervormd. Dat is het doel van de top van 9 september, waar de alchemisten van de Europese Commissie zullen proberen de steen der wijzen te vinden die het mogelijk maakt de elektriciteitsprijs los te koppelen van die voor gas en de producenten ertoe aan te zetten onophoudelijk te investeren in hernieuwbare energie.
Deze explosieve stijging van de energieprijzen, het belangrijkste politieke thema van dit najaar, boezemt Christine Lagarde en bij uitbreiding de beleggers de grootste bezorgdheid in over de intensiteit van de vermeende recessie waarop we met de ontspoorde energieprijzen afstevenen. Goldman Sachs berekende dat de Europese energiefactuur kan oplopen tot 2.000 miljard euro of 15% van het Europese bbp …
Het alarm van de sociale urgentie klinkt. Te beginnen met het Verenigd Koninkrijk, waar het effect van de inflatie op de gezinnen momenteel het grootst is. Terwijl ze haar mandaat begint met de begrafenis van de Queen, doet de nieuwe premier Liz Truss haar eerste beloften aan het volk: dankzij de fluwelen hand van de vrouw die paradoxaal genoeg met Thatcher wordt vergeleken, zullen de Britse huishoudens slechts £ 2.500 aan rekeningen betalen, terwijl de Ofgem (de Britse toezichthouder voor de gas- en elektriciteitsmarkt) een schatting maakte van £ 3.350. Aan de overkant van het Kanaal wordt het arsenaal van mogelijke tegenmaatregelen geïnventariseerd: uitzonderlijke belastingen op de olieproducenten, collateralgaranties op de derivatenmarkten, plafond voor de Russische importprijzen, stroomrantsoenering (10-15% voor de consumenten plus stimulansen om het verbruik tijdens de piekuren met 5% te verminderen). In totaal wil men de energielast met 650 miljard verminderen … Maar net zoals men geen geld creëert zonder schulden aan te gaan, kan men ook geen uitgave wissen zonder ze elders op de balans te compenseren.
De vordering van de energieproducent tegenover de kwetsbare consumenten of ondernemingen wordt dus een vordering tegenover de staat. Zij komt bovenop de schuld en de rentelast van de openbare schuld. Een verhaal dat dus lang nog niet ten einde is! En dat op het moment dat Lagarde de grootste renteverhoging van de ECB in lange tijd doorvoert. We zijn nu in de moeilijke periode aanbeland waarin het monetaire en het begrotingsbeleid elk hun eigen kant uitgaan.
Tegen deze vrij oncomfortabele achtergrond wordt het bijzonder moeilijk om vooruit te lopen op de rentevoeten en wisselkoersen … Hoewel iedereen het erover eens is dat de dollar te duur is, zijn de meningen verdeeld over de munt die men moet aanhouden om in te zetten op een terugval … Tenzij Poetin kraakt of de winter ons uitzonderlijk mild is, is de euro nog niet de ideale kandidaat tegenover de dollar …
